Balık Türü : Trança
Familya : Sparidae
Latincesi : Pagru ehrenbergi (Dentex gibbosus)
İngilizcesi : Pagry, Goldeney
TRANÇA BALIĞI (Dentex gibbosus) Mercan ailesinin sularımızdaki en büyük örneğidir. Ege ve Akdeniz’e özgü türdür. Marmara ve Karadeniz de bulunmaz dense yeridir. Yaşam alanı çoğunlukla 20-50m sular olmakla beraber 200m’ye kadar taş ve kayalık dip yapısında yaşarlar. Yaşlı bireylerde anten düşerek balığın baş kısmında çıkıntı oluştuğu gözlemlenmiştir. Çoğunlukla kabuklular, kafadan bacaklılar ve küçük balıklar ile beslenirler. Trança, antenli mercan, altınkaş yerel isimleri ile de bilinir.
Rengi sırt ve yanlarda pembe, karında beyazdır. Vücudunda genelde karnın üst tarafında kalmak kaydı ile sırttan kuyruğa doğru mavi benekler bulunur. Kafası büyük gözleri iridir. Ağzı küçük, çeneleri çok kuvvetlidir. Erkeklerin başında bir tümsek bulunur. Yüzgeçleri çok gelişmiştir ve vücudu ile aynı renktedir. Sırt yüzgecinin üçüncü, dördüncü ve beşinci ışınları uzamış balığa antenli mercan denmesine neden olmuştur. Yan yüzgeci büyük ve oyukludur. Göçmen balıktır yaşadığı tüm sularda göçler yapar. Yazları havanın ısınması ile Ege sahillerinde görülürken kışın hava serinleyince güneye Kuzey Afrika kıyılarına sokulur. Üremeleri hariç genelde derin sularda bulunurlar yetişkinlere 200m derinlikler de sık rastlanırken gençleri daha sığlıklarda bulunur. Genelde kayalık, taşlık gibi sert zeminli diplerde bulunur. Herşey yiyicidir, eklembacaklıları severek yer bu arada küçük balıklarda menüsünde bulunur. İki yaşında cinsel olgunluğa erişirler, hermafrodittirler. İri balıktır 1 metre ve daha fazla büyür 10 kiloluklarına sık rastlanır. Türkiye sularında 20-25 kiloluklarından da bahsedilmektedir. Eti çok lezzetlidir. Trança şiş Ege’nin meşhur yemeklerindendir, gözü bile lezzetlidir ve emerek yenilmektedir. Sayıca az olduğundan ekonomik değeri ülkemizde daha çok yöreseldir.
Mercan ailesinden ve fangri ile aynı türdendir. Sıcak ve ılık denizlerin 20-25m derinlerinde yosun ve bitki örtülü kumluk veya taşlıklarda tek başlarına yaşar. Kış aylarında 150-200m derinlere iner. Kuvvetli çenesi ve dişleriyle her türlü kabukluyu kırıp yiyebilir. Hem erkek, hem de dişi karakteri gösterir. Yaz aylarında üreme yapar. Geçmişte aşırı avlanılması, neslini çok azaltmıştır.
Trança mercan ailesinde sinarite yakın, sinarite akraba bir türdür. O da 20 kg üzerine büyüyebilecek kapasitede bir balıktır. Ülkemiz sularında sinaritle kıyaslandığında oldukça nadirdir. Bunun en büyük nedeni küçükken sıradan mercanlarla karıştırılarak büyük kıyıma uğramasındandır. Özellikle küçüklerine sırt yüzgeçlerinin ön iki ışını diğer ışınlarından oldukça uzun olduğundan antenli mercanla karıştırılır. Trança büyüdükçe bu anten diye ifade edilen uzun ışınlarını kırar, köreltir. Amator balıkçımız trançayı küçükken tanımakta çok büyük zorluk içerisindedir.
