DoğaKolik - Doğanın Harikalarını Doğakolik ile Keşfedin
GEZGİNİN DÜNYASI - TRAVELLER'S WORLD => YABAN HAYAT => EKOLOJİ => SU CANLILARI => Konuyu başlatan: GeZGiN - 26 Mayıs 2020, 11:04:23
-
Lüfer (Pomatomus saltatrix), Pomatomidae familyasından ekonomik değeri yüksek bir balık türü.
[attachimg=2]
Vücutları uzun, sırt yüzgeçleri iki tane, kuyrukları çatallı, ağızları iri, dişleri sivri ve güçlüdür. Yan çizgi hemen hemen düz olup, pullarla örtülüdür. Yan çizgide pul sayısı 95-100 adettir. Sırt tarafı koyu mavi yeşilimtırak, alt tarafı gümüşî, yanları daha açık renk olan bu balıkların karnı parlak beyazdır. Keskin dişleri vardır. Uzunlukları 110 cm'ye, ağırlıkları 11,5 kg'a ulaşabilir. Küçükten büyüğe doğru defneyaprağı, çinekop, sarıkanat, lüfer, kofana, sırtıkara olarak adlandırılabilir. Lüferler, Mayıs ayının sonuyla birlikte üreme dönemine girerler ve haziran aynın ilk iki haftasına kadar bu süreç devam eder. Eylül sonu ekim başı gibi Karadeniz'de yumurtlayan balıklar İstanbul boğazından çıkmaya başlarlar.
[attachimg=1]
Çok büyük bir lüfer ya da "sırtıkara"
Defneyaprağı
10 cm'ye kadar büyüklüğe ulaşan Lüfer yavrusudur. 0-50 gr ağırlığındadır. Avlanması, satılması yasaktır.
Çinekop
15–18 cm arasındaki uzunluğa ulaşan lüfer yavrusudur. Ağırlığı 55-65 gr arasındadır. Avlanması, satılması yasaktır.
Sarıkanat
18–25 cm büyüklüğe ulaşan lüfer yavrusudur. 75-110 gr ağırlığa ulaşır. Avlanması ve satılması yasaktır.
Lüfer
28 cm uzunluktan sonraki lüfer türlerinin genel adıdır. Ağırlığı 125 ila 333 gr arasında gelir. Avlanması ve satılması serbesttir. Özellikle 35 cm'e kadar olanı lüfer olarak adlandırılır. Daha büyüklerine Kofona ve Sırtıkara adı verilir.
Kofana
35 cm'den büyük olan Lüferler bu adla anılırlar. Ağırlıkları 500 gr'ı geçer. Avlanması ve satılması serbesttir fakat nadir olarak yakalanabilmektedir.
Sırtıkara
Lüferin 50 cm ve daha büyük boyda olanına verilen ad. Avlanması ve satılması serbesttir fakat uzun zamandır Türkiye denizlerinde rastlanmamıştır.
Lüfer koruma mücadelesi
Karadeniz ve Marmara'da Lüfer türlerinin sayısının azalması ve miktarın düşmesi nedeniyle Tarım Bakanlığı tarafından Defneyaprağı, Çinekop, Sarıkanat avcılığı ve satışı yasaklanmıştır. Bu yasağın uygulanması için çeşitli sivil toplum örgütleri ve oluşumlar mücadele etmektedir. Ayrıca her sene farkındalık yaratmak amacıyla Lüfer Bayramı etkinlikleri yapılmaktadır.
-
Lüferin Fiziksel Özellikleri
1. Boyut ve Ağırlık:
• Lüferin boyu 20-40 cm arasında değişir. Ancak daha büyük türleri, 50 cm'yi ve 5 kg ağırlığı aşabilir.
2. Renk ve Görünüm:
• Lüferin sırtı yeşilimsi-mavi, yanları gümüş rengindedir. Karın bölgesi ise beyazdır.
• Keskin dişleri ve güçlü çenesi belirgin özelliklerindendir.
3. Yaşam Süresi:
• Ortalama 9-10 yıl yaşar.
________________________________________
Lüferin Yaşam Alanı ve Yayılımı
• Habitat:
Lüfer, genellikle kıyıya yakın, sıcak ve ılıman denizlerde yaşar. Yaz aylarında açık denizlere göç ederken, sonbaharda kıyıya yaklaşır.
• Dağılım:
Lüfer; Akdeniz, Karadeniz, Ege Denizi ve Marmara Denizi'nde sıkça görülür. Ayrıca Atlantik Okyanusu'nun batı ve doğu kıyılarında da bulunur.
________________________________________
Lüferin Beslenmesi ve Davranışları
1. Beslenme:
• Lüfer, etçil bir balıktır. Genellikle küçük balıklarla (hamsi, sardalya, istavrit) beslenir.
• Agresif bir avcıdır; hızlı hareket eder ve avını güçlü çenesiyle kolayca yakalar.
2. Davranışlar:
• Sürüler halinde hareket eder.
• Sezonluk göçler yapar; yazın soğuk sularda, kışın daha sıcak bölgelerde bulunur.
________________________________________
Lüferin Üreme Dönemi
• Lüfer, yaz aylarında ürer. Yumurtalarını deniz yüzeyine bırakır.
• Yumurtalar planktonik olup, deniz akıntılarıyla taşınır.
• Yavrular hızla büyür ve bir yıl içinde çinekop boyutuna ulaşır.
________________________________________
Lüferin Ekonomik ve Kültürel Önemi
1. Ekonomik Değer:
Lüfer, ticari balıkçılıkta önemli bir yere sahiptir. Türkiye'deki balık pazarlarında en çok talep gören türlerden biridir.
2. Kültürel Önemi:
• Türk mutfağında, özellikle ızgarası ve buğulaması çok popülerdir.
• İstanbul Boğazı'nda lüfer avı bir gelenek olarak kabul edilir.
3. Sürdürülebilirlik:
• Lüferin aşırı avlanması, özellikle çinekop boyutunda avlanması, türün popülasyonunu tehdit etmektedir.
• Lüferin üreme döngüsüne zarar vermemek için yasal avlanma boyu 20 cm olarak belirlenmiştir.
________________________________________
Lüferin Tüketimi ve Pişirme Yöntemleri
1. Pişirme Yöntemleri:
• Izgara: Lüferin en popüler pişirme yöntemidir. Etinin lezzetini ortaya çıkarır.
• Buğulama: Hafif ve sağlıklı bir tercih.
• Fırında: Baharat ve sebzelerle pişirilebilir.
2. Besin Değeri:
Lüfer, yüksek protein içeriği, omega-3 yağ asitleri, A ve D vitaminleri bakımından oldukça zengin bir balıktır.
________________________________________
Lüfer Avcılığı ve Koruma Önlemleri
• Yasal Avlanma Boyu:
Türkiye'de lüferin yasal avlanma boyu 20 cm olarak belirlenmiştir. Daha küçük balıkların avlanması yasaktır.
• Koruma Çalışmaları:
• Lüfer popülasyonunu korumak için çeşitli projeler yürütülmektedir.
• Aşırı avlanmayı önlemek ve üreme dönemlerinde avcılığı sınırlamak, koruma önlemlerindendir.
________________________________________
Lüferin Geleceği ve Sürdürülebilirlik
Lüfer, Türk deniz ekosisteminde ve mutfağında çok önemli bir yer tutar. Ancak aşırı avlanma ve çevresel faktörler, türün popülasyonunu tehdit etmektedir. Lüferin korunması için:
1. Yasal boy sınırlamalarına uyulmalı.
2. Üreme dönemlerinde avcılık yapılmamalı.
3. Tüketici bilinci artırılmalıdır.
Lüfer, hem gastronomi hem de ekosistem açısından korunması gereken değerli bir türdür. 🐟