Lykia’nın küçük bir sahil kasabası olan Melanippion / Melanippe, Gelidonya Burnu’ndan 30 veGagai’ın da 60 stadia güneyindedir. Bir yazıt aracılığıyla Hellenistik Devir’de bağımsız bir yerleş-me olduğunu öğrendiğimiz Melanippe, M.Ö. I. yüzyılın başlarında Zeniketes’in egemenliğine gir-miştir. Roma İmparatorluk Devri’nde Gagai’a bağlı bir kome haline gelen kent, asıl önemine BizansDevri’nde kavuşmuştur. Bu devirde Hagios Stephanos Kilisesi ile önemli bir dinî merkez hâline gel-di ve bir kıyı yerleşimi olarak da, ticaret ve askeri liman olarak kullanıldı. M.S. VII. yy’da Arapakınlarından etkilenen kent, M.S. XI. yy’dan itibaren Türk boylarının yöreye yerleşmesiyle birlik-te tamamen terkedilmiştir. Piri Reis’in 1521 yılında hazırladığı denizcilik kitabında burası“Karaöz” adıyla zikredilmektedir.
Mitolojiye göre, Poseidon’un sevgilisi Melanippe’den adını alan Melanippe / Melanippion antik kenti, Antalya İli Mavikent Beldesi sınırları içinde yer alan Karaöz Limanı’nın bulunduğu Gelidonya Burnu’nun batısında, denizden yaklaşık 40 metre kadar yukarıda, içerisinde birçok doğal limanı barındıran bir burun üzerinde yer almaktadır. Bu burun aynı zamanda birçok doğal liman havzasını da barındırmaktadır. Antik kente deniz ya da kara yolu ile ulaşmak mümkündür: Karayolu ile Kumluca’nın Antalya girişinden Mavi Kent’e (= Gagai); oradan doğuya, Antalya Körfezi yönünde yaklaşık 3 km yol daha katedilerek bugünkü adıyla Korsan Koyu olan Melanippe antik kentine ulaşılmaktadır. Lykia ve Pamphylia sınırında Rodoslular tarafından kurulmuş beş koloni kentinden biri olan Melanippe’nin adı, melas (= siyah) ve hippos (= at) sözcüklerinden türetilmiştir. Kent hakkında en erken bilgi, Miletoslu Hekataios’tan gelmektedir. Hekataios, Melanippe’den (= Pamphylia kenti) olarak bahseder. Hakkında pek fazla bilgi bulunmayan Melanippe, Gelidonya Burnu’ndan 30 stadia (= 5,5 km); gene Gagai’dan 60 stadia (= 11 km ) uzaklıktadır. Gelidonya Yarımadası’ndan pek uzak olmayan, Massikytos Dağı’nın karşısındaki Melanippe’de bir Athena Tapınağı olduğundan söz edilmektedir.
Melanippe’nin adı, Kyaneai’da bulunmuşM.S. 135 yılına tarihlenen bir yazıtta, Lykia Birliği’nin 15 kentinin devamında zikredilmektedir. Ortaçağ’da kentle ilgili en erken bilgiler, 724 yılında bölgeyi ziyaret eden EichstättPiskoposu WILLIBALD’ten gelir. Lykia’nınönemli liman kentlerinden biri olan Pata-ra’dan hareketle Milite üzerinden Mons Gallianorum’a (= Kalon Oros/Alanya) (“Kalon Oros”) geldiğini yazan WILLIBALD, Milite’de suyun vereceği za-rardan korunması için yüksek duvarlarla çevrilmiş bir sütun üzerinde iki stylitos gördüğünden söz etmektedir. Milite, belki de Gelidonya Burnu ile Gagai arasında yer alanve bugün “Karaöz Limanı” olarak anılan antik Melanippe kentinin bulunduğu yerdeki Lykia piskoposluk merkezi Meloeton ile özdeş olabilir (“Melanippe”). Nitekim Lykia’da stylitos’a ilişkin arkeolojik veriler de bulunmaktadır. Kent, modern zamanlarda ilk olarak 19.yüzyılın İngiliz gezgin ve araştırmacılarından LEAKE 1824: 185; FELLOWS 1840:212 ile SPRATT – FORBES 1847: 186 tarafından araştırılmıştır. Söz konusu araştırmalar dışında kentle ilgili olarak şimdiye kadar yapılmış olan sınırlı çalışmalar sırasıyla şunlardır:
FORBIGER 1843: 263;
SCHMITZ1857: 318;
RUGE 1931: 422;
ADAK 2003:116 v.d.;
ZÄH2003: 625–641;
BAYBURT-LUOĞLU 2004: 104 v.d.;
HILD2004: 123;“Melanippe”;
ADAK 2007a: 42 v.d.;
ADAK 2007b: 251-279.
Yerleşim tarihçesi hakkındaki bilgiler çoksınırlı olmakla birlikte, son zamanlarda Me-lanippe’de bulunmuş ve yayımlanmış olan bir proksenos
dekreti, kentin Hellenistik De-vir tarihiyle ilgili birtakım yorumlarda bu-lunmaya imkân vermektedir: Söz konusudekrette Phaselis ile Rodos arasındaki bir symmakhia’dan söz edilmektedir. Bu yazıt, Apameia Barışı’ndan (M.Ö. 188) hemensonraya tarihlenmekte olup, III. Antiok-hos’a karşı yürütülen savaş sırasında Mela-nippe, Rodos Birliği içinde yer almıştır. Budurum bize, Apameia Barışı’ndan sonraLykia üzerindeki hâkimiyetini sağlamlaştır-mak isteyen Rodos’un, Dorlar tarafındankurulmuş olan Phaselis ve Melanippe ile ya-kın ilişki içine girmek istediğini göstermek-tedir. Bunun yanı sıra, üç limana sahip vedeniz ticaretinde oldukça aktif olan Phaselis’in de, Gelidonya açıklarında yer alan Me-lanippe’nin stratejik konumundan yararlan-mak istediği sonucunu da çıkartmak mümkündür. Phaselis ile Rodos arasındaki ant-laşmada taraf olduğu anlaşılan Melanip-pe’nin en azından Hellenistik Devir’de oto-nom olduğu söylenebilir. Bununla birlikte,söz konusu yayımlanmış yazıtta, M.Ö. II.yüzyılda otonom bir polisolarak karşımıza çıkan Melanippe, Geç Roma Devri’nde kentsurunun girişine kazınmış başka bir yazıtta kome olarak görünmektedir:
(Ey efendi[miz] köyü[müzü]koru!).
Bu durum belki de Melanippe kentinin, Hellenistik ve Roma devirlerinde önemini yitirmiş ve daha sonra Gagai kentinin denetimi altına girmiş olmasıyla açıklanabilir. Bölgede ilk araştırmayı yapan LEAKE 1824: 185 de, Melanippe’yi Gagai’ın limanı olarak değerlendirmektedir. Kent, olasılıkla M.Ö. I. yüzyılda Olympos, Phaselis ve Attaleia kentleri gibi korsan işlerine karışmış ve Zeniketes’in yanında yer almış olmalıdır. Zira M.Ö.82 Olympos ve yaklaşık M.Ö.100 Phaselis yılından sonra, lejantlı birlik sikkelerinden farklı olarak, üzerinde sadece kent adının kısaltmasının yer aldığı pseudo birlik sikkeleri basmaya başlamıştır ki, bu durum adı geçen kentlerin, korsan kralı Zeniketes’in eline geçtiğini göstermektedir. Bunun üzerine, Lykia Birliği M.Ö.82 yılından sonra, korsan tehdidine karşı Ksanthoslu Aikhmon emrinde bir donanma meydana getirerek, Olympos yakınların da ki Gelidonya Körfezi açıklarında korsanlara karşı bir deniz savaşı yapmıştır; bu da Gelidonya civarına kadar her yerin korsanların eline geçtiğinin bir başka kanıtıdır. M.Ö. 78 yılında Romalı komutan Servillius, Zeniketes’in eline geçmiş olan Doğu Lykia’yı ve Batı Pamphylia’yı korsanların ve haydutların elinden kurtarmak için bir sefer düzenlemiştir. Bu sefer sırasında Olympos, Korykos, Phaselis ve Attaleia’yı korsanlardan geri alan Servillius, olasılıkla korsan işlerine bulaşmış olan Melanippe’yi de ele geçirmiş olmalıdır. Servillius tarafından cezalandırılan Olympos, Phaselis ve Attaleia gibi, Melanippe’nin de cezalandırılmış olması akla yatkın gelmektedir.
.
